آشنایی با کمان ریکرو - زه

سلام  

این هم از زه ! 

ادامه در ادامه مطلب!

امروز هم با توضیح و تشریح زه، فقط استند یعنی همان پایه ی کمان می ماند که با تیر براتون توضیح می دهم اما در دفعه ی بعد و به شرط حیات! بعد از این احتمالا به سراغ مسائل فنی می روم و در مورد سنتر کردن و تیون کمان ریکرو مطلب می نویسم. 

و حالا زه :

           زه همان جزء اصلی کمان است که اگر نباشه، کمان یک سری وسیله ی بدرد نخور است. در واقع این قدرت کشش زه است که تیر را در مسافت های مختلف پرتاب می کند. یعنی شما بوسیله ی زه، تیر می اندازید. خوب در زمان های قدیم زه را از روده ی حیوانات می ساختند! (وق!!! فکر کنید یک چیزی مثل سیرابی را ...) اما این مورد را بدانید که زهی که از این جنس ساخته می شد، بر اثر مرور زمان حالت کشسانی خودش را از دست می داد و تیر دیگر به مسافت مورد نظر نمی رفت، بنابراین تیراندازها احتمالا دوباره مجبور می شدند به قصابی یا کله پزی!!! مراجعه کنند!

خوب با آغاز عصری که ترکیبات پلاستیکی همینجوری پشت سر هم کشف می شدند، تیراندازها هم تصمیم گرفتند به جای اینکه هی بروند کله پزی! بروند دم در یک آزمایشگاه شیمی! خوب زه ها را اول از رشته های پلاستیکی داکرون درست می کردند ولی بعد به دلیل همان نقایصی که زه های درست شده از دل و روده! داشت، از ترکیبات مقاوم تری در ساخت رشته های زه استفاده کردند که کمترین تغییر پذیری را در زمان تیراندازی داشته باشد.

تغییر پذیری زه در زمان تیراندازی یعنی اینکه بر اثر مرور زمان و پرتاب های پشت سرهم، تاب زه کمتر می شه و حالا برای ادامه ی مطلب باید حتما یک چیزی را این جا توضیح بدهم که یک کم فنی است. خوب شما به عنوان یک عدد تیرانداز حتما خط کش T دارید دیگه نه؟ اگر ندارید در اولین فرصت بخرید. این ابزار خیلی مهم است. و حالا نکته ی فنی :

اگر شما از آن تیراندازهایی هستید که همین جوری کمانتون را زه می کنید و تیر می اندازید، بدون هیچ استفاده ای از خط کش T و اصلا جمع تیر ندارید! باید بگم که سخت در اشتباه هستید؟!! ببینید وقتی شما کمان را زه می کنید، باید حتما فاصله ی زه را تا کمان از نقطه ی مشخصی در محل قبضه یا رایزر اندازه بگیرید. این محل بر روی دسته ی قبضه یعنی جایی که محل فشار نامیده می شود و در واقع شما از این محل کمان را در دست می گیرید، قرار دارد. این محل گود ترین قسمت گریپ  است. به این اندازه می گویند "برسینگ های" در این حالت شما کمان را بدون اینکه روی پای خودتون قرار بدهید، از محل دسته ی کمان و از پهلوی کمان می گیرید و سپس یک سر خط کش را در محل گود دسته قرار بدهید، حالا سر دیگه ی خط کش باید کجا باشد؟ در این حالت باید خط کش با زمین موازی باشد، یعنی زاویه ی زه با خط کش باید نود درجه باشد. (متوجه شدید!)

حالا "برسینگ های" به چه درد می خورد؟ ببینید افزایش فاصله ی "برسینگ های" باعث می شه که وزن کمان بیشتر بشود و همین طور کم شدن این فاصله موجب کاهش وزن کمان خواهد شد که صد البته وزن کمان در پرتاب تیر بسیار موثر است. یعنی هر چقدر برسینگ های بیشتر باشه، وزن کمان بالاتر می رود. برسینگ های زه کمانتون را در فواصل مختلفی بگذارید و ببینید در چه اندازه ای جمع تیر بهتری دارید. همیشه همین برسینگ های را در آغاز تیراندازی برای خودتون در نظر بگیرید. همچنین یک نکته ی مهم که آقای غلامی روی آن تاکید دارند این است که حتما در ابتدا، وسط و آخر تیراندازی قبل از خلاص کردن کمان، برسینگ های را اندازه بگیرید تا ببینید در طول تیراندازی زه شما چقدر افت می کند.

حالا زمانی که شما به صورت مرتب و پشت سر هم، آن هم در تعداد بالا پرتاب انجام می دهید، آرام آرام فاصله ی "برسینگ های" کمان شما به دلیل اینکه زه افت می کنه، کاهش پیدا می کنه و شما در ادامه ی تیراندازی خواهید دید که آرام آرام جمع تیرتون داره از بین می ره و این همان تغییر پذیری زه در زمان تیراندازی است!

بنابراین درست است که اول تیرانداز مهمه و بعد کیفیت تجهیزات! ولی خوب تیراندازهای حرفه ای همیشه خواهان بهترین تجهیزات هستند تا کیفیت کارشون همیشه بالاتر از دیگران باشه! به همین دلیل جنسی از رشته های پلاستیکی برای زه مناسب است که در طول تیراندازی تغییر پذیری حداقلی داشته باشد. در مورد جنس رشته های زه در انتهای متن توضیحاتی را از کتاب فرهنگ اصطلاحات تیرو کمان ترجمه ی آقای ابوطالبی برای شما می نویسم.

ساختمان زه از تعدادی رشته های به هم پیچیده شده درست شده است. اگر تاب زه کمانتون را باز کنید این رشته های به هم پیچیده را می بینید. در کتاب فرهنگ اصطلاحات تیر و کمان نوشته ی آقای براون و ترجمه ی آقای ابوطالبی، این مطلب نوشته شده که تعداد رشته های زه با وزن کمان رابطه دارد! که طبق جدول زیر است:

حدود وزن کمان		تعداد رشته ها در نخ داکرون	تعداد رشته ها در نخ فست فلایت
از	تا
-	20	8	-
20	35	10	14 تا 18
35	45	12	16 تا 20
45	55	14	18 تا 24

یک نکته ی فنی از همین کتاب: طول زه معمولا 4 تا 4.5 اینچ کوتاه تر از دو سر کمان در قسمت جلوی آن است.

با این توضیحات که فکر می کنم کافی باشد حالا اگر اجازه بدهید برویم سر ساختمان زه. زه در کمان ریکرو همان طور که گفتم از تعدادی رشته های پلاستیکی البته از جنس خاص تشکیل شده که به هم پیچیده شده اند، تشکیل شده است. در قسمت وسط و دو قسمت زه که با لیمب ها در ارتباط است، زه بوسیله ی نخ مخصوص دیگری پوشیده شده است که بهش می گویند "سروینگ". این را بدونید که سروینگ کمک می کنه تا مقاومت زه در جایی که با کمان یا تیر ارتباط پیدا می کنه، بیشتر بشه. در دو سر زه، دو عدد گوشواره قرار دارد که در لیمب های بالا و پایین قرار می گیره. سروینگی که با لیمب بالا در ارتباط است، سروینگ بالا و سروینگی که با لیمب پایین در ارتباط است، سروینگ پایین نام دارد. سروینگ وسط در واقع از همه مهم تر است چون به نحوی با تیر در ارتباط است. در سروینگ وسط، محلی را با نخ مخصوص (که من خودم به توصیه ی آقای غلامی، از نخ دندان که خیلی محکمه استفاده می کنم) می پوشانند. این قسمت "ناک این پوینت" نام داره که در واقع انتهای تیر که ناک نامیده می شود( و من حتما در بخش فنی در مورد بستنش توضیح خواهم داد، در آینده ی نزدیک!) بر روی آن قرار می گیرد.

خوب این هم از ساختمان زه و حالا در مورد واکس زدن زه هم برای اینکه مطلب تکمیل بشود، برای شما مطالبی می نویسم. اگر دقت کرده باشید بعد از مدتی زه شما پوسته پوسته می شود. این حالت به دلیل برخورد زه با آرم گارد و یا شرایط جوی و تعداد پرتاب زیاد بوجود می آید. اگر در این حالت زه به حال خودش رها بشه، الیاف زه شما هر چه بیشتر از هم جدا می شه و بعد این احتمال وجود داره که زه کمانتون پاره بشود و کمانتون آسیب ببیند. خوب در این جا از واکس زه استفاده کنید. طریقه ی واکس زدن این است که ابتدا واکس را روی زه بمالید و سپس با انگشتان نازنین! در جهت تاب زه واکس را روی زه بمالید یعنی کاری کنید که واکس روی زه پخش بشود به صورت یکنواخت! خوب حالا با یک تکه کاغذ به درد نخور را به دور زه بپیچید و واکس را بین الیاف پخش کنید که قشنگ واکس روی زه پخش تر بشود. حالا باید اجازه بدهید که واکس به خورد زه برود، بنابراین اجازه بدهید همان طور که کمانتون زه کرده است، چند دقیقه ای در همین حالت بماند. با این کار حالت پوسته پوسته شدن زه از بین می رود. به طور متوسط سعی کنید ماهی یکبار زه کمانتون را واکس بزنید.

و در پایان مطالبی در مورد انواع مواد سازنده ی زه :

Fast flite – کشش کم، سرعت تیر زیاد، اطمینان، نرمی، نازکی، ضد آب.

Dacron - کشش های مختلف، تیر با سرعت متوسط، اطمینان، عمر زیاد، ضد آب.

Dyneema – کشش کم، سرعت تیر زیاد.

Kevlar – کشش محدود، سرعت تیر متوسط، عمر کم، ضد آب، میل به پاره شدن ناگهانی.

Hemp – جذاب، مواد سنتی که در کمان لانگ بو به کار می رود.

Waxes : واکس سیلیکول برای زه داکرون و موم برای ضد آب کردن زه.( ابوطالبی، 1387 :140)

Serving : پوشش نخی بر روی زه : پیچیدن نخ جداگانه در انتهای خم و یا مرکز زه برای جلوگیری از فرسودگی آن و یا محل قرار گرفتن تیر بر روی زه.(همان : 127)

منبع : فرهنگ اصطلاحات تیر و کمان، براون-دیوید، ابوطالبی- حسن، چاپ اول، 1387، نشر شریف